Statut do ściągnięcia tutaj >>
http://dokumenty.zhp.pl/pliki/glowny_20 … _zjazd.doc

STATUT ZHP

ROZDZIAŁ 1.
Postanowienia ogólne

§ 1
1.    Związek Harcerstwa Polskiego jest ogólnopolskim, patriotycznym stowarzyszeniem
i prowadzi działalność pożytku publicznego.
2.    Związek Harcerstwa Polskiego może używać skrótu ZHP.
3.    ZHP posiada osobowość prawną. Osobowość prawną posiadają także chorągwie jako terenowe jednostki organizacyjne.
4.    ZHP działa na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. W wyjątkowych wypadkach ZHP może działać za granicą z ograniczeniami wynikającymi z § 15 ust. 4.
5.    Siedzibą władz naczelnych ZHP jest miasto stołeczne Warszawa.
6.    Postanowienia Statutu, w których mowa o harcerzu, harcerzu starszym, wędrowniku, członku starszyzny, instruktorze, seniorze, stosuje się odpowiednio do harcerek, harcerek starszych, wędrowniczek, członkiń starszyzny, instruktorek i seniorek.


ROZDZIAŁ 2.
Charakter, cele i środki działania

§ 2
1.    ZHP działa zgodnie z zasadami, celami i metodą wprowadzonymi przez założyciela skautingu Roberta Baden-Powella i rozwiniętymi przez Andrzeja Małkowskiego.
2.    ZHP jest dobrowolnym stowarzyszeniem otwartym dla wszystkich bez względu na pochodzenie, rasę czy wyznanie.
3.    ZHP jest stowarzyszeniem apolitycznym, niezależnym ideowo i organizacyjnie od partii, ruchów i organizacji o charakterze politycznym. Nie można wykorzystywać struktur ani symboli ZHP do prowadzenia działalności politycznej.
4.    ZHP jest członkiem światowej rodziny skautowej zrzeszonej w Światowej Organizacji Ruchu Skautowego (WOSM), Światowym Stowarzyszeniu Przewodniczek i Skautek (WAGGGS) i Międzynarodowym Bractwie Skautów i Przewodniczek (ISGF).

§ 3
1.    Misją ZHP jest wychowywanie młodego człowieka, czyli wspieranie go we wszechstronnym rozwoju i kształtowaniu charakteru przez stawianie wyzwań.
2.    ZHP wychowuje młodych ludzi na  prawych, aktywnych i odpowiedzialnych obywateli w duchu wartości zawartych w Prawie Harcerskim.
3.    Podstawą wychowania w ZHP są normy moralne, wywodzące się z uniwersalnych, kulturowych i etycznych wartości chrześcijaństwa. ZHP uznaje prawo każdego członka Związku do osobistego wyboru systemu wartości duchowych.
4.    Za główne cele swojego działania ZHP uznaje:
1)    stwarzanie warunków do wszechstronnego, intelektualnego, społecznego, duchowego, emocjonalnego i fizycznego rozwoju człowieka,
2)    nieskrępowane kształtowanie osobowości człowieka odpowiedzialnego, przy poszanowaniu jego prawa do wolności i godności, w tym wolności od wszelkich nałogów,
3)    upowszechnianie i umacnianie w społeczeństwie przywiązania do wartości: wolności, prawdy, sprawiedliwości, demokracji, samorządności, równouprawnienia, tolerancji i przyjaźni,
4)    stwarzanie warunków do nawiązywania i utrwalania silnych więzi międzyludzkich ponad podziałami rasowymi, narodowościowymi i wyznaniowymi,
5)    upowszechnianie wiedzy o świecie przyrody, przeciwstawianie się jego niszczeniu przez cywilizację, kształtowanie potrzeby kontaktu z nieskażoną przyrodą.

§ 4
1.    Dla osiągnięcia swoich celów ZHP:
1)    zrzesza swoich członków w podstawowych jednostkach organizacyjnych,
2)    prowadzi działalność wychowawczą i oświatową wśród dzieci i młodzieży, prowadzi wśród nich całoroczną działalność oświatowo-wychowawczą, posługując się harcerskimi formami pracy,
3)    wypowiada się w sprawach dzieci i młodzieży,
4)    upowszechnia ideę wolontariatu oraz organizuje wolontariuszy do realizacji celów statutowych,
5)    podejmuje zadania w zakresie pomocy społecznej, w tym także poprzez prowadzenie działalności charytatywnej i opiekuńczej,
6)    prowadzi działania na rzecz osób niepełnosprawnych, a w szczególności rehabilitację i rewalidację dzieci niepełnosprawnych, a także resocjalizację dzieci nieprzystosowanych społecznie,
7)     prowadzi działalność edukacyjną i kształceniową wśród osób dorosłych,
8)    prowadzi kształcenie kadry instruktorskiej,
9)    tworzy ośrodki oraz placówki oświatowo-wychowawcze, opiekuńczo-wychowawcze, naukowo-badawcze i kulturalne,
10)    upowszechnia zasady wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także prowadzi działania wspomagające rozwój demokracji,
11)    przyczynia się do budowania społeczeństwa obywatelskiego,
12)    prowadzi działalność międzynarodową, w tym działalność na rzecz integracji europejskiej,
13)    stwarza warunki do nawiązywania i utrwalania silnych więzi międzyludzkich ponad podziałami rasowymi, narodowościowymi i wyznaniowymi,
14)    upowszechnia i umacnia w społeczeństwie przywiązanie do wartości: wolności, prawdy, sprawiedliwości, demokracji, samorządności, równouprawnienia, tolerancji i przyjaźni,
15)    upowszechnia wiedzę o świecie przyrody, przeciwstawia się jego niszczeniu przez cywilizację, kształtuje potrzeby kontaktu z nieskażoną przyrodą, organizuje przedsięwzięcia związane z ochroną środowiska naturalnego,
16)    organizuje przedsięwzięcia związane z rozwojem zainteresowań i specjalności, działalnością w zakresie kultury, kultury fizycznej i sportu oraz turystyki i krajoznawstwa,
17)    inicjuje i realizuje programy profilaktyczne, antyalkoholowe i przeciwdziałające uzależnieniom,
18)    działa na rzecz obrony narodowej i bezpieczeństwa powszechnego,
19)    troszczy się o tradycje i dziedzictwo narodowe, kształtuje postawy patriotyczne,
20)    działa na rzecz promocji zdrowego trybu życia oraz ochrony zdrowia,
21)    dba o dobra kultury związane z historią harcerstwa, chroni je i udostępnia dla celów naukowo-badawczych i wychowawczych,
22)    przygotowuje członków organizacji do aktywności na rynku pracy,
23)    organizuje letni i zimowy wypoczynek w formach wyjazdowych i w miejscu zamieszkania,
24)    prowadzi działalność wydawniczą, radiową i informacyjną. 
2.    ZHP realizuje swoje cele oraz prowadzi działalność wychowawczą opartą na metodzie harcerskiej także wśród osób niezrzeszonych w ZHP.

§ 5
1. Metoda harcerska to sposób działania odznaczający się:
–    pozytywnością,
–    indywidualnością,
–    wzajemnością oddziaływań,
–    dobrowolnością i świadomością celów,
–    pośredniością,
–    naturalnością,
będący jednocześnie systemem wspierania samorozwoju zuchów, harcerzy i instruktorów przez:
–    Przyrzeczenie i Prawo,
–    uczenie w działaniu,
–    uczestnictwo w małych grupach,
–    stale doskonalony i stymulujący program.
2.    ZHP realizuje cele przez harcerski system wychowawczy rozumiany jako jedność zasad harcerskiego wychowania, metody i programu, w którym istotną rolę odgrywa osobisty przykład instruktora.
3.    Zasady harcerskiego wychowania to: służba, braterstwo, praca nad sobą.
4.    Program działania powstaje samorządnie w drużynach oraz w innych podstawowych jednostkach organizacyjnych ZHP.

§ 6
Wartości wychowawcze ZHP zawarte są w Obietnicy i Prawie Zucha, Przyrzeczeniu i Prawie Harcerskim oraz Zobowiązaniu Instruktorskim.

Obietnica Zucha:
Obiecuję być dobrym zuchem, zawsze przestrzegać Prawa Zucha.

Prawo Zucha:
1.    Zuch kocha Boga i Polskę.
2.    Zuch jest dzielny.
3.    Zuch mówi prawdę.
4.    Zuch pamięta o swoich obowiązkach.
5.    Wszystkim jest z zuchem dobrze.
6.    Zuch stara się być coraz lepszy.

Przyrzeczenie Harcerskie:
Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłuszną/posłusznym Prawu Harcerskiemu.

Prawo Harcerskie:
1.    Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego.
2.    Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy.
3.    Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim.
4.    Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza.
5.    Harcerz postępuje po rycersku.
6.    Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.
7.    Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym.
8.    Harcerz jest zawsze pogodny.
9.    Harcerz jest oszczędny i ofiarny.
10.    Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.

Zobowiązanie Instruktorskie:
Przyjmuję obowiązki instruktorki/instruktora Związku Harcerstwa Polskiego. Jestem świadoma/świadomy odpowiedzialności harcerskiego wychowawcy i opiekuna. Będę dbać o dobre imię harcerstwa, przestrzegać Statutu ZHP, pracować nad sobą, pogłębiać swoją wiedzę i umiejętności. Wychowam swego następcę. Powierzonej przez Związek Harcerstwa Polskiego służby nie opuszczę samowolnie.

§ 7
1.    ZHP współpracuje z organami władzy publicznej, administracji rządowej i samorządowej, placówkami oświaty i wychowania, Wojskiem Polskim oraz innymi służbami mundurowymi, Kościołem katolickim i innymi kościołami oraz związkami wyznaniowymi, a także z organizacjami społecznymi i podmiotami, których cele i działalność nie są sprzeczne z celami ZHP.
2.    ZHP korzysta ze wsparcia rodziców i pomocy ruchu przyjaciół harcerstwa.
3.    Zasady działania ruchu przyjaciół harcerstwa określa Rada Naczelna ZHP.

§ 8
1.    ZHP utrzymuje kontakty z dziećmi i młodzieżą polonijną oraz Polakami mieszkającymi poza granicami kraju.
2.    ZHP współdziała z organizacjami skautowymi zrzeszonymi w WOSM, WAGGGS i ISGF.
3.    ZHP może współpracować także z innymi organizacjami, zwłaszcza dziecięcymi i młodzieżowymi w innych państwach oraz z organizacjami międzynarodowymi, których cele i działalność nie są sprzeczne z celami ZHP.

ROZDZIAŁ 3.
Hymn, odznaki, symbole, mundury organizacyjne

§ 9
1.    Hymnem ZHP jest pierwsza zwrotka wraz z refrenem pieśni „Wszystko, co nasze, Polsce oddamy”.
2.  Tekst oraz zapis nutowy Hymnu ZHP stanowi załącznik nr 1 do Statutu ZHP.

§ 10
1.    Odznakami organizacyjnymi ZHP są:
1)    dla zuchów – Znaczek Zucha przedstawiający główkę białego orła i żółtą tarczę wschodzącego słońca na niebieskim tle; podstawą odznaki jest czerwony prostokąt z napisem „ZUCH”,
2)    dla pozostałych członków zwyczajnych ZHP, którzy złożyli Przyrzeczenie Harcerskie – tradycyjny Krzyż Harcerski, wzorowany na orderze Virtuti Militari, z lilijką w środku i wieńcem z liści dębowych i laurowych, wplecionym w ramiona, oraz napisem „CZUWAJ”.
2.    Tradycyjnym znakiem ZHP jest harcerska lilijka z inicjałami hasła filaretów: Ojczyzna, Nauka, Cnota, oraz inicjałami ZHP na przewiązce.
3.    Odznakami przynależności członków ZHP do WOSM, WAGGGS i ISGF są noszone na mundurze symbole tych organizacji.
4.    Wzór Znaczka Zucha, Krzyża Harcerskiego i lilijki stanowi załącznik nr 2 do Statutu ZHP.
5.    Wzory innych odznak, odznaczeń organizacyjnych i symboli ZHP oraz sposób ich używania określa Główna Kwatera ZHP.

§ 11
1.    ZHP posiada sztandar i banderę.
2.    Prawo posiadania sztandaru przysługuje także chorągwiom, hufcom, szczepom, związkom drużyn oraz podstawowym jednostkom organizacyjnym ZHP.
3.    Wzory sztandarów i zasady ich przyznawania oraz wzór bandery i prawo jej posiadania określa Główna Kwatera ZHP.

§ 12
1.    Podstawowym ubiorem organizacyjnym członków zwyczajnych ZHP jest mundur.
2.    Wzory mundurów i innych strojów organizacyjnych oraz sposoby ich używania określa Główna Kwatera ZHP.

§ 13
Jednostki organizacyjne ZHP mogą posiadać nazwy i imiona. Zasady i tryb przyjmowania nazw i imion określa Główna Kwatera ZHP.

ROZDZIAŁ 4.
Członkostwo

§ 14
1.    Członkostwo ZHP powstaje z chwilą wyrażenia woli przynależności do ZHP i uzyskania przydziału służbowego.
2.    Członkowie ZHP dzielą się na:
1)    członków zwyczajnych,
2)    członków wspierających.
3.    Nie można być w tym samym czasie członkiem zwyczajnym i członkiem wspierającym.

§ 15
1.  Członkiem zwyczajnym ZHP może zostać każdy, kto wyrazi wolę przynależności do ZHP i działania zgodnego z zasadami i celami Związku.
2.    Osoby do lat 16 mogą należeć do ZHP za pisemną zgodą rodziców lub opiekunów prawnych.
3.    Cudzoziemcy, mieszkający stale lub czasowo w Polsce, mogą być członkami ZHP.
4.    Osoby pochodzenia polskiego, mieszkające czasowo za granicą, mogą należeć do jednostek ZHP prowadzących działalność za granicą za zgodą właściwej terytorialnie organizacji skautowej, należącej do WOSM i/lub WAGGGS.

§ 16
1. Członkami wspierającymi ZHP są:
1)    osoby pełnoletnie, wyrażające wolę stałej współpracy i pomocy jednostkom organizacyjnym ZHP,
2)    osoby prawne, w szczególności stowarzyszenia przyjaciół harcerstwa.
2. Uzyskanie przydziału służbowego przez członka wspierającego następuje po podpisaniu porozumienia. Zasady dotyczące porozumień w sprawie praw i obowiązków członków wspierających określa Główna Kwatera ZHP.

§ 17
1.    Członkami zwyczajnymi są: zuchy, harcerze, harcerze starsi, wędrownicy, starszyzna i instruktorzy.
2.    Zuchy składają Obietnicę Zucha, a pozostali członkowie zwyczajni składają Przyrzeczenie Harcerskie.
3.    Instruktorem zostaje się po zdobyciu stopnia instruktorskiego i złożeniu Zobowiązania Instruktorskiego, złożywszy uprzednio Przyrzeczenie Harcerskie. Instruktorem może zostać osoba, która ukończyła 16 lat.
4.    Do starszyzny należą członkowie zwyczajni, którzy ukończyli 25 rok życia i nie złożyli Zobowiązania Instruktorskiego.
5.    Starszyzna i instruktorzy, którzy ukończyli 55 lat i złożyli stosowną deklarację właściwemu komendantowi, otrzymują miano seniora.
6.    Starszyzna i instruktorzy mogą się zrzeszać w kręgach.
7.    Zasady przynależności członków zwyczajnych do poszczególnych grup metodycznych i do jednostek organizacyjnych określa Rada Naczelna ZHP.

§ 18
1.    Członkowie ZHP mają przydział służbowy.
2.    Zasady przydziału służbowego członków i tryb postępowania w sprawach związanych z przydziałem służbowym określa Główna Kwatera ZHP.

§ 19
1.    Członkowie zwyczajni ZHP mają prawo:
1)    brać udział we wszystkich formach pracy harcerskiej, w szczególności uczestniczyć w życiu jednostki organizacyjnej ZHP, do której mają przydział służbowy,
2)    wypowiadać się i zgłaszać wnioski w sprawach dotyczących ZHP,
3)    korzystać z urządzeń, sprzętu, placówek i świadczeń ZHP, na zasadach określonych przez Związek,
4)    nosić mundur i odznaki organizacyjne ZHP.
2.    Instruktorzy mają ponadto prawo do przyjmowania Obietnicy Zucha, Przyrzeczenia Harcerskiego i Zobowiązania Instruktorskiego.

§ 20
1.    Członkowie zwyczajni ZHP mają obowiązek:
1)    dbać o dobre imię i dobro Związku, kierować się zasadami określonymi w Prawie
i Obietnicy Zucha oraz Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim,
2)    stosować się do postanowień Statutu ZHP oraz przestrzegać przepisów i regulaminów ZHP,
3)    brać czynny udział w życiu ZHP,
4)    opłacać regularnie składki członkowskie.
2.    Instruktorzy mają ponadto obowiązek kierowania się zasadami określonymi w Zobowiązaniu Instruktorskim oraz szczególnej troski o powierzone im dzieci i młodzież, zwłaszcza o ich zdrowie i bezpieczeństwo.

§ 21   
1.    Kadrę ZHP stanowią członkowie zwyczajni pełniący funkcje instruktorskie.
2.    Pełnienie funkcji w ZHP jest jedną z dróg rozwoju kadry i wymaga przeszkolenia. Dla  pełnego rozwoju instruktorskiego niezbędne jest podejmowanie nowych zadań i funkcji.
3.    Funkcjami instruktorskimi są funkcje, które nie mają charakteru dorywczego, to jest:
1)    funkcja drużynowego lub kierującego podstawową jednostką organizacyjną oraz inne stałe funkcje związane z realizacją zadań statutowych powierzane w trybie mianowania przez właściwego komendanta hufca, komendanta chorągwi lub Naczelnika ZHP,
2)    funkcje członków władz ZHP powierzane w trybie wyboru.
4.    Funkcję instruktorską może pełnić instruktor. W uzasadnionych wypadkach komendant hufca może dopuścić do pełnienia funkcji instruktorskiej członka zwyczajnego nie będącego instruktorem, który ukończył 16 lat i posiada odpowiednie kwalifikacje instruktorskie.
5.    Dla osób niepełnoletnich pełniących funkcję drużynowego, komendant hufca wyznacza pełnoletniego opiekuna.
6. Powierzanie funkcji harcerskiego kapelana następuje w trybie mianowania przez właściwego komendanta hufca, komendanta chorągwi lub Naczelnika ZHP za zgodą odpowiednich władz kościelnych.

§ 22
1.    Właściwy komendant hufca, komendant chorągwi lub Naczelnik ZHP zalicza instruktorom corocznie służbę instruktorską.
2.    Od decyzji w sprawie zaliczania służby instruktorskiej przysługuje odwołanie do sądu harcerskiego.
3.    Szczegółowy tryb postępowania w sprawach zaliczenia służby instruktorskiej określa Rada Naczelna ZHP.
   
§ 23
1.    Za osiągnięcia w pracy Związku członkowie ZHP mogą być wyróżniani i nagradzani.
2.    Formy, rodzaje oraz zasady wyróżnień i nagród określa Rada Naczelna ZHP.
3.    Najwyższym wyróżnieniem organizacyjnym ZHP jest krzyż „Za Zasługi dla ZHP”.

§ 24
1. Członkostwo zwyczajne ZHP ustaje na skutek:
1)    wystąpienia z ZHP,
2)    skreślenia z listy członków ZHP,
3)    wykluczenia z ZHP.
2. Członkostwo wspierające ZHP ustaje na skutek:
1)    rezygnacji,
2)    skreślenia z listy członków ZHP z powodów niewywiązywania się z obowiązków wynikających z porozumienia.

§ 25
Wystąpienie z ZHP następuje w drodze złożenia stosownego oświadczenia, zgodnie z podstawowym przydziałem służbowym, osobie kierującej podstawową jednostką organizacyjną ZHP lub właściwemu komendantowi hufca, komendantowi chorągwi lub Naczelnikowi ZHP.

§ 26
1.    Skreślenie z listy członków następuje w wypadku niewypełnienia obowiązków członkowskich, w tym nieopłacenia składek członkowskich przez okres co najmniej 6 miesięcy.
2.    Decyzję o skreśleniu z listy członków ZHP podejmują, po wcześniejszym uprzedzeniu o takim zamiarze i umożliwieniu złożenia wyjaśnień, zgodnie z podstawowym przydziałem służbowym, osoby kierujące podstawowymi jednostkami organizacyjnymi ZHP lub właściwy komendant hufca, komendant chorągwi bądź Naczelnik ZHP.
3.    Od decyzji o skreśleniu z listy członków ZHP przysługuje prawo odwołania na zasadach określonych w § 28.

§ 27
1.    Wobec członków zwyczajnych ZHP naruszających postanowienia Statutu ZHP mogą być stosowane następujące kary:
1)    upomnienie,
2)    nagana,
3)    wykluczenie z ZHP,
4)    ponadto w stosunku do starszyzny, instruktorów i kadry pozbawienie, na okres do 4 lat, całości lub części praw członkowskich.
2.    Uprawnionymi do stosowania kar są:
1)    w stosunku do członków zwyczajnych nie będących instruktorami i nie pełniących funkcji instruktorskich – osoba kierująca podstawową jednostką organizacyjną ZHP,
2)    w stosunku do starszyzny, instruktorów i kadry – właściwy komendant hufca, komendant chorągwi lub Naczelnik ZHP w zakresie upomnienia i nagany oraz pozbawienia praw członkowskich, a właściwy sąd harcerski w zakresie wszystkich kar.
3.    Obwinionemu przysługuje prawo złożenia wyjaśnień przed zastosowaniem kary.
4.    Właściwy komendant hufca, komendant chorągwi lub Naczelnik ZHP może zawiesić członka zwyczajnego pełniącego funkcję instruktorską w pełnieniu określonych funkcji oraz w prawach członka ZHP do czasu zakończenia postępowania, jeśli ze względu na rodzaj przewinienia przemawiają za tym względy wychowawcze lub dobro Związku pod warunkiem jednoczesnego skierowania sprawy do sądu harcerskiego.
5.    Kara upomnienia lub nagany ulega zatarciu po upływie roku od prawomocnego ukarania a kara pozbawienia praw członkowskich – po upływie roku od jej zakończenia.
6.    Wykluczenie z ZHP powoduje pozbawienie praw członkowskich, utratę stopni i odznak organizacyjnych.
7. Wykluczonemu z ZHP przysługuje prawo ponownego ubiegania się o członkostwo w ZHP. Zasady ponownego ubiegania się o członkowstwo określa Rada Naczelna ZHP.

§ 28
1.    Skreślonemu z listy członków ZHP oraz ukaranemu przysługuje prawo odwołania w terminie 14 dni od dnia powiadomienia:
1)    od decyzji osoby kierującej podstawową jednostką organizacyjną ZHP podjętych wobec członka zwyczajnego nie będącego kadrą – do właściwego komendanta hufca lub komendanta chorągwi,
2)    od decyzji komendanta hufca, komendanta chorągwi lub Naczelnika ZHP podjętych wobec kadry, starszyzny lub instruktorów – do właściwego sądu harcerskiego,
3)    od decyzji komendanta hufca, komendanta chorągwi lub Naczelnika ZHP podjętych wobec członka zwyczajnego nie będącego instruktorem i pełniącego funkcję instruktorską oraz wobec członka wspierającego – odpowiednio do komendanta chorągwi, Naczelnika ZHP lub Głównej Kwatery ZHP,
4)    od orzeczenia sądu harcerskiego – do sądu harcerskiego właściwego do rozpatrzenia odwołania.
2.    Od decyzji podjętych w trybie odwoławczym odwołanie nie przysługuje.

ROZDZIAŁ 5.
Struktura

§ 29
Terenowymi jednostkami organizacyjnymi ZHP są hufce i chorągwie.

§ 30
1.    Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi ZHP są:
1)    gromady, drużyny lub kręgi skupiające członków zwyczajnych,
2)    inne jednostki działające na zasadach drużyny lub kręgu.
2.    Rozpoczęcie działalności podstawowej jednostki organizacyjnej ZHP wymaga zgody właściwego komendanta hufca. W szczególnie uzasadnionych wypadkach utworzenie podstawowej jednostki organizacyjnej może nastąpić także za zgodą komendanta chorągwi albo Naczelnika ZHP.
3.    Gromadą lub drużyną kieruje drużynowy. Drużynowych mianuje rozkazem właściwy komendant hufca, komendant chorągwi lub Naczelnik ZHP.
4.    Kręgiem kieruje jego przewodniczący lub komendant wybierany przez krąg i mianowany przez właściwego komendanta hufca, komendanta chorągwi lub Naczelnika ZHP.
5.  Szczegółowe zasady tworzenia i działania gromad, drużyn, kręgów i innych jednostek określa Główna Kwatera ZHP.

§ 31
Podstawowe jednostki organizacyjne ZHP działające w jednym środowisku mogą łączyć się w szczepy oraz związki drużyn. Utworzenie szczepu i związku drużyn zatwierdza komenda hufca.
Szczepem i związkiem drużyn kieruje komendant. Komendanta mianuje rozkazem właściwy komendant hufca.
Szczegółowe zasady tworzenia i działania szczepów i związków drużyn określa Główna Kwatera ZHP.
§ 32
1.    W ZHP mogą działać środowiskowe, regionalne oraz ogólnopolskie ruchy programowo-metodyczne, skupiające instruktorów, starszyznę i kadrę, oraz jednostki organizacyjne ZHP.
2.    Ruchy programowo-metodyczne stanowią dla ich członków formę współdziałania w celach:
1)    doskonalenia programu i metodyki,
2)    wymiany doświadczeń i upowszechniania inicjatyw programowych i metodycznych,
3)    realizacji konkretnego zadania, inicjatywy społecznej lub kierunku służby.
3.    Ruchy programowo-metodyczne podlegają rejestracji. Szczegółowy tryb postępowania w sprawach związanych z wpisem ruchu do rejestru oraz zasady wykreślania ruchu z rejestru określa Główna Kwatera ZHP.



§ 33
Hufiec jest terytorialną wspólnotą gromad, drużyn, kręgów i innych jednostek organizacyjnych.
Hufiec tworzy warunki do działania jednostek organizacyjnych przez:
1)    budowanie wspólnoty instruktorskiej i wspólnoty gromad, drużyn i kręgów,
2)    wychowanie, kształcenie i wspieranie drużynowych i funkcyjnych,
3)    pozyskiwanie i motywowanie kadry,
4)    inicjowanie i wzmacnianie działalności programowej i metodycznej podstawowych jednostek organizacyjnych,
5)    wspieranie gromad, drużyn, kręgów, szczepów i związków drużyn w organizowaniu akcji letniej i zimowej,
6)    koordynację, nadzór i systematyczną ocenę podległych jednostek organizacyjnych w zakresie zgodności z celami, zasadami i regulaminami ZHP i metodą harcerską,
7)    współpracę z władzami lokalnymi,
8)    pozyskiwanie środków finansowych i materialnych.
3.    Hufiec tworzy komenda chorągwi, po zasięgnięciu opinii zainteresowanych środowisk, wyznaczając jego obszar działania i siedzibę władz.
4.    Komenda chorągwi zmienia obszar działania hufca na wniosek zainteresowanych środowisk, po zasięgnięciu opinii właściwych komend hufców.
5.    Hufiec rozwiązuje komenda chorągwi, po zasięgnięciu opinii zainteresowanych środowisk. W przypadku rozwiązania hufca komenda chorągwi podejmuje uchwałę w sprawie zmiany przydziału służbowego członków, przynależności jednostek organizacyjnych hufca oraz w sprawie składników majątkowych hufca i uregulowania jego zobowiązań.

§ 34
1.    Chorągiew jest terytorialną wspólnotą hufców.
2.    Chorągiew posiada osobowość prawną.
3.    Chorągiew tworzy warunki do działania hufców i podległych jednostek organizacyjnych przez:
1)    budowanie wspólnoty instruktorskiej i wspólnoty hufców,
2)    inicjowanie i wzmacnianie działalności programowej i metodycznej,
3)    kształcenie kadry instruktorskiej,
4)    koordynację, nadzór i systematyczną ocenę komend hufców i jednostek organizacyjnych na szczeblu chorągwi,
5)    współpracę z władzami regionalnymi,
6)    pozyskiwanie środków finansowych i materialnych.
W celu realizacji zadań zawartych w punktach 1 - 6 chorągiew tworzy odpowiednie zespoły/referaty.
4.    Chorągiew tworzy Główna Kwatera ZHP, po zasięgnięciu opinii zainteresowanych hufców, wyznaczając jej obszar działania i siedzibę władz.
5.    Likwidacja chorągwi następuje w drodze uchwały zjazdu chorągwi podjętej większością 2/3 głosów w obecności co najmniej 3/4 delegatów.
6.    W przypadku trwałej niemożności regulowania zaciągniętych i wymagalnych zobowiązań chorągwi - stwierdzonej uchwałą Centralnej Komisji Rewizyjnej ZHP – decyzje w sprawie likwidacji chorągwi podejmuje Rada Naczelna ZHP na wniosek Głównej Kwatery ZHP.
7.    Szczegółowy tryb likwidacji chorągwi, w tym  dalszą przynależność terytorialną hufców wchodzących w skład likwidowanej chorągwi, zasady podziału majątku oraz uregulowania jej zobowiązań określa Główna Kwatera ZHP.
ROZDZIAŁ 6.
Władze, podejmowanie uchwał i decyzji, wybory władz

§ 35
1.    Władzami ZHP są:
1)    władze hufca:
a)    zjazd hufca,
b)    komenda hufca,
c)    komendant hufca,
d)    komisja rewizyjna hufca,
e)    sąd harcerski hufca, jeżeli zjazd hufca dokona jego wyboru;
2)    władze chorągwi:
a)    zjazd chorągwi,
b)    rada chorągwi,
c)    komenda chorągwi,
d)    komendant chorągwi,
e)    komisja rewizyjna chorągwi,
f)    sąd harcerski chorągwi;
3)    władze naczelne:
a)    Zjazd ZHP,
b)    Przewodniczący ZHP,
c)    Rada Naczelna ZHP,
d)    Główna Kwatera ZHP,
e)    Naczelnik ZHP,
f)    Centralna Komisja Rewizyjna ZHP,
g)    Naczelny Sąd Harcerski ZHP.
2.    Pracami Rady Naczelnej ZHP kieruje Przewodniczący ZHP.
3.    Pracami Głównej Kwatery kieruje Naczelnik ZHP.
4.    Pracami rady chorągwi kieruje wybrany z jej grona przewodniczący.
5.    Pracami komendy chorągwi kieruje komendant chorągwi.
6.    Pracami komendy hufca kieruje komendant hufca.

§ 36
1.    Władze ZHP pochodzą z wyboru.
2.    Wybory do władz ZHP odbywają się z zachowaniem następujących zasad:
1)    nieograniczona liczba kandydatów,
2)    pełne równouprawnienie kandydatów bez względu na płeć i staż członkowski w ZHP.

§ 37
1.    Czynne prawo wyborcze ma kadra, która posiada opłacone składki członkowskie.
2.    Bierne prawo wyborcze mają instruktorzy, którzy opłacili składki członkowskie oraz mają zaliczoną służbę instruktorską, z następującymi zastrzeżeniami:
1)    w wyborach na funkcje skarbników bierne prawo wyborcze mają także pełnoletni członkowie zwyczajni ZHP nie będący instruktorami, 
2)    w wyborach na funkcję komendanta chorągwi, Przewodniczącego ZHP, Naczelnika ZHP i członków sądów harcerskich bierne prawo wyborcze mają wyłącznie instruktorzy w stopniu harcmistrza,
3)    w wyborach do komisji rewizyjnych biernego prawa wyborczego nie mają instruktorzy bezpośrednio związani z odpowiedzialnością materialną w danej jednostce terenowej,
4)    członkami władz ZHP nie mogą być osoby, które były skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwo z winy umyślnej,
5)    członkowie komisji rewizyjnych chorągwi nie mogą pozostawać z członkami komend chorągwi w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości z tytułu zatrudnienia,
6)    członkowie Centralnej Komisji Rewizyjnej nie mogą pozostawać z członkami Głównej Kwatery w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości z tytułu zatrudnienia,
7)    członkami rady chorągwi oraz Rady Naczelnej ZHP nie mogą być pracownicy ZHP.
3. Nie można łączyć funkcji:
1)    Przewodniczącego ZHP oraz Naczelnika ZHP z jakąkolwiek inną funkcją we władzach ZHP,
2)    komendanta hufca z funkcją członka komisji rewizyjnej chorągwi oraz funkcji komendanta chorągwi z funkcją członka Centralnej Komisji Rewizyjnej,
3)    we władzach tego samego stopnia,
4)    przewodniczącego komisji rewizyjnej na szczeblu hufca, chorągwi i władz naczelnych,
5)    przewodniczącego sądu harcerskiego na szczeblu hufca, chorągwi i władz naczelnych.
4.W przypadku zajścia kolizji, o której mowa w ust. 3, dotychczasowy mandat członka władzy wygasa w momencie wyboru na nową funkcję.
5. Funkcję Przewodniczącego ZHP, Naczelnika ZHP komendanta chorągwi i komendanta hufca można sprawować nie dłużej niż przez 2 kolejne, pełne kadencje.

§ 38
1.    Wybory do władz odbywają się w głosowaniu tajnym, chyba że uprawnieni do głosowania jednogłośnie postanowią inaczej.
2.    Za wybranych do władz uważa się tych kandydatów, którzy otrzymali kolejno największą liczbę głosów i więcej niż połowę ważnie oddanych głosów.
3.    W razie braku rozstrzygnięcia wyboru z powodu uzyskania przez kilku kandydatów takiej samej liczby głosów, więcej jednak niż połowy ważnie oddanych głosów, przeprowadza się głosowanie uzupełniające na tych kandydatów, w którym o wyborze decyduje zwykła większość głosów.
4.    Jeżeli liczba osób wybranych na zasadach określonych w ust. 2 jest mniejsza niż liczba osób wybieranych w skład danej władzy, przeprowadza się wybory dodatkowe.
5.    W wyborach dodatkowych w kolejnych głosowaniach biorą udział  tylko kandydaci zgłoszeni do pierwszego głosowania, z tym że w kolejnych głosowaniach nie bierze udziału kandydat, który w poprzednim głosowaniu otrzymał najmniejszą liczbę głosów.

§ 39
Postanowienia § 38 stosuje się odpowiednio do wyborów delegatów na zjazd chorągwi i ZHP. 

§ 40
Wybory są prawomocne bez względu na liczbę uprawnionych obecnych na zjeździe lub na zbiórce dokonującej wyboru delegatów na zjazd chorągwi lub Zjazd ZHP, o ile zostały zachowane warunki określone w Ordynacji wyborczej ZHP.

§ 41
1.    Delegaci na Zjazd ZHP wybierani są w hufcach lub w rejonach hufców w wyborach jednostopniowych i bezpośrednich.
2.    Podstawą do określenia liczby delegatów wybieranych na zjazdy chorągwi i Zjazd ZHP jest liczba członków hufca, którzy opłacili składki członkowskie albo zostali zwolnieni z obowiązku ich płacenia uchwałą Rady Naczelnej ZHP.   

§ 42
Rada Naczelna ZHP określa w Ordynacji wyborczej ZHP szczegółowe zasady i tryb wyboru władz oraz delegatów na zjazdy chorągwi i Zjazd ZHP, a także uchwala terminarz organizowania zjazdów hufców i chorągwi.

§ 43
1.    Kadencja władz ZHP trwa cztery lata. Kadencja władz wybranych na zjeździe sprawozdawczym hufca lub zjeździe nadzwyczajnym kończy się w dniu najbliższego zjazdu zwykłego.
2.    Mandat członka władz ZHP wygasa z upływem kadencji, a w czasie jej trwania na skutek:
1)    ustania członkostwa ZHP,
2)    rezygnacji z mandatu,
3)    odwołania ze składu władz lub odwołania danej władzy,
4)    prawomocnego orzeczenia sądu harcerskiego,
5)    skazania prawomocnym wyrokiem za przestępstwo popełnione z winy umyślnej,
6) zmiany sytuacji życiowej doprowadzającej do kolizji z postanowieniami, o których mowa w § 37.
3.    Po wygaśnięciu mandatu komendanta hufca, mandaty pozostałych członków komendy hufca wygasają w chwili wyboru nowego komendanta hufca.
4.    Po wygaśnięciu mandatu komendanta chorągwi, mandaty pozostałych członków komendy chorągwi wygasają w chwili wyboru nowego komendanta chorągwi.
5.    Po wygaśnięciu mandatu Naczelnika ZHP, mandaty pozostałych członków Głównej Kwatery ZHP wygasają w chwili wyboru nowego Naczelnika ZHP.

§ 44
1.    Władze ZHP mogą odwoływać członków ze swojego składu. W przypadku odwołania lub wygaśnięcia mandatu władze niezwłocznie uzupełniają swój stan osobowy przez wybór nowych członków. Liczba osób nowo wybranych w skład danej władzy w trakcie kadencji nie może być większa niż połowa liczebności tej władzy określona przez odpowiedni zjazd.
2.    W wypadku konieczności dokonania w trakcie kadencji władz naczelnych wyborów uzupełniających – powodujących, że liczba osób wybranych w skład danej władzy w trakcie kadencji będzie większa niż połowa liczebności danej władzy określona przez Zjazd ZHP – dokonuje ich Rada Naczelna ZHP.
3.    W wypadku konieczności dokonania w trakcie kadencji władz chorągwi wyborów uzupełniających – powodujących, że liczba osób wybranych w skład danej władzy w trakcie kadencji będzie większa niż połowa liczebności danej władzy określona przez zjazd chorągwi – dokonuje ich rada chorągwi.
4.    Odwołanie członka ze składu władz może nastąpić uchwałą z powodu niewypełnienia przez niego przyjętych obowiązków, prowadzenia działalności niezgodnej z prawem, Statutem ZHP i uchwałami władz Związku.
5.    Komenda hufca nie może odwołać komendanta hufca. Komenda chorągwi nie może odwołać komendanta chorągwi. Główna Kwatera nie może odwołać Naczelnika ZHP. Rada Naczelna nie może odwołać Przewodniczącego ZHP.


§ 45
1.    Władze ZHP sprawują nadzór nad działalnością odpowiednich władz niższego stopnia.
2.    W razie prowadzenia działalności niezgodnej z prawem, Statutem ZHP, uchwałami lub decyzjami władz ZHP Główna Kwatera ZHP może zawiesić komendę chorągwi, a komenda chorągwi może zawiesić komendę hufca. Okres zawieszenia nie może przekroczyć 6 miesięcy.
3.    W okresie zawieszenia funkcję dotychczasowej władzy pełni organ tymczasowy, powołany przez władzę wyższego stopnia.
4.    Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio w wypadku wygaśnięcia mandatu komendanta hufca lub komendanta chorągwi w trakcie kadencji.

§ 46
1.    Uchwały władz są podejmowane, jeżeli Statut ZHP nie stanowi inaczej, zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy uprawnionych do głosowania. Przy obliczaniu zwykłej większości głosów uwzględnia się tylko głosy oddane za i przeciw uchwale.
2.    Uchwały zjazdów hufców i zjazdów chorągwi są ważne bez względu na liczbę osób obecnych i uprawnionych do głosowania.

§ 47
1.    Uchwały i decyzje władz ZHP oraz decyzje osób kierujących podstawowymi jednostkami organizacyjnymi ZHP niezgodne z prawem, Statutem ZHP, uchwałami lub decyzjami władz wyższego stopnia są nieważne.
2.    Nieważność decyzji osób kierujących podstawowymi jednostkami organizacyjnymi ZHP stwierdzają właściwe komendy.
3.    Nieważność uchwał i decyzji władz hufca stwierdzają właściwe władze chorągwi.
4.    Nieważność uchwał i decyzji władz chorągwi stwierdzają właściwe władze naczelne.
5.    Od uchwały lub decyzji stwierdzających nieważność innej uchwały lub decyzji przysługuje odwołanie do Centralnej Komisji Rewizyjnej ZHP. Rozstrzygnięcie Centralnej Komisji Rewizyjnej ZHP jest ostateczne.
6.    Nieważność uchwał zjazdów hufców stwierdza rada chorągwi, zjazdów chorągwi - Rada Naczelna ZHP.
7.    Nieważność uchwał i decyzji Przewodniczącego ZHP, Naczelnika ZHP, Głównej Kwatery ZHP i Rady Naczelnej ZHP stwierdza Centralna Komisja Rewizyjna ZHP. Rozstrzygnięcie Centralnej Komisji Rewizyjnej ZHP jest ostateczne.

ROZDZIAŁ 7.
Władze hufca

§ 48
1.    Najwyższą władzą hufca jest zjazd hufca.
2.    Zjazd hufca obraduje jako zjazd zwykły, zjazd sprawozdawczy lub zjazd nadzwyczajny.
3.    Zjazd zwykły hufca:
1)    decyduje o najważniejszych sprawach hufca,
2)    przyjmuje program rozwoju hufca,
3)    rozpatruje i zatwierdza sprawozdania wszystkich władz hufca za okres od ostatniego zjazdu zwykłego,
4)    na wniosek komisji rewizyjnej hufca podejmuje uchwałę w sprawie absolutorium dla poszczególnych członków komendy hufca za okres pomiędzy zjazdami hufca,
5)    wybiera komendanta hufca i na jego wniosek określa liczebność i wybiera pozostałych członków komendy hufca, w tym co najmniej jednego zastępcę komendanta hufca i skarbnika hufca,
6)    określa liczebność i wybiera komisję rewizyjną hufca,
7)    wybiera delegatów hufca na zjazd chorągwi,
8)    może wybrać sąd harcerski hufca określając jego liczebność.
4.    Zjazd zwykły hufca jest zwoływany przez komendę hufca co cztery lata.

§ 49
1.    Zjazd sprawozdawczy hufca odbywa się raz, w połowie kadencji. Szczegółowy terminarz zjazdów sprawozdawczych określa Rada Naczelna ZHP.
2.    Zjazd sprawozdawczy hufca:
1)    rozpatruje sprawozdania władz hufca, w tym sprawozdanie finansowe za okres od ostatniego zjazdu zwykłego hufca,
2)    rozpatruje opinię komisji rewizyjnej hufca i komendy chorągwi w sprawie przedłożonego przez komendę hufca sprawozdania,
3)    podejmuje, na wniosek komisji rewizyjnej hufca, uchwałę w sprawie absolutorium dla  poszczególnych członków komendy hufca za okres od ostatniego zjazdu zwykłego hufca,
4)    ocenia realizację uchwał zjazdu hufca,
5)    obraduje także nad sprawami właściwymi dla zjazdu nadzwyczajnego hufca, jeżeli wniosek o rozpatrzenie takich spraw został zgłoszony przez komendanta hufca, komisję rewizyjną hufca lub komendanta chorągwi.
3.    W przypadku nieudzielenia przez zjazd sprawozdawczy hufca absolutorium członkowi komendy hufca, zjazd może podjąć decyzję o wygaśnięciu jego mandatu i dokonać wyboru uzupełniającego. 
4.    W przypadku  nieudzielenia przez zjazd sprawozdawczy hufca absolutorium komendantowi hufca i podjęciu decyzji o wygaśnięciu jego mandatu zjazd sprawozdawczy hufca dokonuje wyboru komendanta i na jego wniosek komendy hufca.
5.    Zjazd sprawozdawczy hufca jest zwoływany przez komendę hufca.

§ 50
1.    Zjazd nadzwyczajny hufca zwoływany jest przez:
1)    komendę hufca,
2)    komendanta hufca,
3)    komisję rewizyjną hufca,
4)    komendę chorągwi,
z własnej inicjatywy lub na żądanie 1/3 członków zwyczajnych pełniących w hufcu funkcje instruktorskie.
2.    Zjazd nadzwyczajny hufca obraduje wyłącznie nad sprawami, dla których został zwołany.

§ 51
W zjeździe hufca z głosem decydującym bierze udział kadra, mająca przydział służbowy do tego hufca i opłacone składki członkowskie.

§ 52
1.    W skład komendy hufca wchodzi co najmniej 5 osób, w tym: komendant hufca, skarbnik i co najmniej 1 zastępca komendanta hufca.
2.    Komenda hufca:
1)    określa organizację i regulamin pracy komendy hufca,
2)    buduje wspólnotę instruktorską oraz wspólnotę podstawowych jednostek organizacyjnych,
3)    przyjmuje plan pracy hufca, w tym plan kształcenia, oraz ocenia jego realizację,
4)    zatwierdza budżet hufca oraz przyjmuje sprawozdanie z jego realizacji,
5)    tworzy warunki do realizacji programu rozwoju hufca,
6)    wspomaga, koordynuje i nadzoruje pracę gromad, drużyn i innych jednostek hufca oraz ocenia ich działalność,
7)    koordynuje działalność ruchu przyjaciół harcerstwa na terenie hufca,
8)    podejmuje uchwały w innych sprawach, wniesionych przez członków komendy,
9)    wykonuje inne zadania określone przez Zjazd ZHP, władze naczelne i władze chorągwi.

§ 53
Komendant hufca:
1)    kieruje pracą komendy hufca,
2)    kieruje bieżącą działalnością hufca,
3)    reprezentuje hufiec,
4)    wydaje rozkazy,
5)    prowadzi gospodarkę finansową hufca przy pomocy skarbnika hufca.

§ 54
1.    Komisja rewizyjna hufca jest organem kontrolnym hufca, odpowiedzialnym przed  zjazdem hufca.
2.    Komisja rewizyjna hufca:
1)    czuwa nad zgodnością działania komendy hufca i komendanta oraz jednostek organizacyjnych hufca ze Statutem ZHP i przepisami prawa,
2)    sprawuje kontrolę nad działalnością gospodarczą i finansową jednostek organizacyjnych i władz hufca pod względem legalności, rzetelności, gospodarności i  celowości,
3)    ocenia realizację programu rozwoju hufca,
4)    przedstawia komendzie hufca informacje, zalecenia i wnioski,
5)    przedstawia zjazdowi hufca sprawozdanie ze swej działalności,
6)    przedstawia zjazdowi hufca ocenę działalności wraz z wnioskiem w sprawie    absolutorium dla poszczególnych członków komendy hufca,
7)    wykonuje zadania kontrolne zlecone przez komisje rewizyjne wyższego stopnia.
3. Komisja rewizyjna hufca liczy co najmniej 3 członków.

§ 55
1.    Sąd harcerski hufca rozpatruje sprawy naruszenia Statutu, uchwał lub decyzji władz ZHP przez starszyznę, instruktorów i kadrę, z wyłączeniem członków władz hufca, oraz sprawy odwoławcze i sporne dotyczące członkostwa instruktorów.
2.    Jeżeli zjazd hufca nie dokona wyboru sądu harcerskiego hufca, sądem właściwym dla osób mających przydział służbowy do tego hufca jest sąd harcerski chorągwi.
3.    Sąd harcerski hufca liczy co najmniej 3 członków.

ROZDZIAŁ 8.
Władze chorągwi

§ 56
1.    Najwyższą władzą chorągwi jest zjazd chorągwi.
2.    Zjazd chorągwi obraduje jako zjazd zwykły lub zjazd nadzwyczajny.
3.    Zjazd zwykły chorągwi:
1)    decyduje o najważniejszych sprawach chorągwi,
2)    przyjmuje program rozwoju chorągwi,
3)    rozpatruje i zatwierdza sprawozdania władz chorągwi od ostatniego zjazdu zwykłego,
4)    na wniosek komisji rewizyjnej chorągwi podejmuje uchwałę w sprawie absolutorium dla poszczególnych członków komendy chorągwi za okres pomiędzy zjazdami chorągwi,
5)    wybiera komendanta chorągwi i, na jego wniosek, określa liczebność i wybiera pozostałych członków komendy chorągwi, w tym co najmniej 1 zastępcę komendanta chorągwi i skarbnika chorągwi,
6)    określa liczebność i wybiera radę chorągwi, komisję rewizyjną chorągwi i sąd harcerski chorągwi,
7)    decyduje w innych sprawach zastrzeżonych dla zjazdu chorągwi lub przekazanych przez Zjazd ZHP.
4.    Zjazd zwykły chorągwi jest zwoływany przez komendę chorągwi co cztery lata.

§ 57
1.    Zjazd nadzwyczajny chorągwi może zwołać:
1)    rada chorągwi,
2)    komenda chorągwi,
3)    komendant chorągwi,
4)    komisja rewizyjną chorągwi,
5)    Główna Kwatera ZHP,
z własnej inicjatywy lub na żądanie 1/3 komend hufców.
2.    Zjazd nadzwyczajny chorągwi obraduje wyłącznie nad sprawami, dla których został zwołany.

§ 58
1.    W zjeździe chorągwi biorą udział z głosem decydującym:
1)    delegaci wybrani przez zjazdy hufców,
2)    komendanci hufców,
3)    członkowie komendy chorągwi.
2.    Członkowie pozostałych ustępujących władz chorągwi biorą udział w zjeździe chorągwi z głosem doradczym.
3.    Delegaci na zjazd chorągwi, wybrani przez zjazdy hufców, zachowują ważność mandatów do czasu zwołania następnego zjazdu zwykłego, mając prawo udziału z głosem decydującym w zjazdach nadzwyczajnych chorągwi zwoływanych w trakcie kadencji.
   
§ 59
1.    Rada chorągwi jest władzą uchwałodawczą w zakresie określonym przez Statut ZHP.
2.    Rada chorągwi liczy 7–11 osób i wybiera ze swojego grona przewodniczącego.
3.    Rada chorągwi:
1)    ocenia realizację uchwał zjazdu chorągwi i uchwał własnych,
2)    przyjmuje kierunki pracy chorągwi oraz ocenia ich realizację,
3)    ocenia realizację planu pracy chorągwi, w tym planu kształcenia,
4)    zatwierdza budżet chorągwi i podległych jej jednostek samobilansujących, zatwierdza sprawozdanie finansowe chorągwi za każdy rok,
5)    rozpatruje sprawozdania komendy chorągwi i podległych jej jednostek samobilansujących, ocenia ich działalność i, na wniosek komisji rewizyjnej chorągwi, podejmuje co roku uchwałę w sprawie absolutorium dla poszczególnych członków komendy chorągwi,
6)    decyduje w sprawach członkostwa chorągwi w organizacjach lokalnych i regionalnych,
7)    decyduje o najważniejszych sprawach chorągwi.
4.    W przypadku nieudzielenia absolutorium co najmniej jednemu z członków komendy chorągwi, rada chorągwi może zwołać zjazd nadzwyczajny chorągwi.
5.    Rada chorągwi spotyka się co najmniej 3 razy w roku. Zwołuje ją przewodniczący lub osoba przez niego upoważniona. Radę chorągwi może zwołać także komisja rewizyjna chorągwi z inicjatywy własnej lub na wniosek 1/3 członków rady lub 1/3 komend hufców.
6.    W obradach rady chorągwi z głosem doradczym uczestniczą członkowie komendy chorągwi, przedstawiciele komisji rewizyjnej chorągwi oraz sądu harcerskiego chorągwi.

§ 60
1.    Komenda chorągwi jest zarządem chorągwi jako jednostki terenowej ZHP posiadającej osobowość prawną. W skład komendy chorągwi wchodzi co najmniej 3 członków komendy, w tym komendant, skarbnik oraz przynajmniej 1 zastępca komendanta.
2.    Komenda chorągwi:
1)    określa organizację i regulamin pracy komendy chorągwi,
2)    buduje wspólnotę instruktorską i wspólnotę hufców,
3)    przyjmuje plan pracy chorągwi, w tym plan kształcenia,
4)    tworzy warunki do realizacji programu rozwoju chorągwi,
5)    wspomaga, koordynuje i nadzoruje pracę komendantów hufców, jednostek organizacyjnych i gospodarczych chorągwi oraz ocenia ich działalność,
6)    koordynuje działalność ruchu przyjaciół harcerstwa na terenie chorągwi,
7)    podejmuje uchwały w innych sprawach, wniesionych przez członków komendy,
8)    wykonuje zadania określone przez Zjazd ZHP i władze naczelne,
9)    podejmuje za zgodą Głównej Kwatery ZHP uchwały o zbywaniu i obciążaniu majątku nieruchomego chorągwi,
10)    podejmuje uchwały o objęciu akcji lub udziałów w spółce prawa handlowego z udziałem chorągwi lub ustanowieniu fundacji jako fundator,
11)    deleguje przedstawicieli do reprezentowania chorągwi w innych podmiotach gospodarczych, w których chorągiew ma akcje lub udziały, oraz w fundacjach,
12)    powołuje i likwiduje chorągwiane jednostki organizacyjne,
13)    powołuje i odwołuje kierowników jednostek organizacyjnych i gospodarczych utworzonych przez chorągiew,
14)     składa Głównej Kwaterze ZHP, komisji rewizyjnej chorągwi i radzie chorągwi sprawozdania merytoryczne i finansowe roczne i za okres kadencji ze swej działalności.

§ 61
Komendant chorągwi:
1)    kieruje pracą komendy chorągwi,
2)    kieruje bieżącą działalnością chorągwi,
3)    reprezentuje chorągiew,
4)    wydaje rozkazy,
5)    zarządza majątkiem chorągwi i prowadzi gospodarkę finansową przy pomocy skarbnika chorągwi, na zasadach określonych w niniejszym Statucie.


§ 62
1.    Komisja rewizyjna chorągwi jest organem kontrolnym chorągwi, odpowiedzialnym przed zjazdem chorągwi.
2.    Komisja rewizyjna chorągwi:
1)    czuwa nad zgodnością działania rady chorągwi, komendanta i komendy chorągwi oraz jednostek organizacyjnych chorągwi ze Statutem ZHP i przepisami prawa,
2)    sprawuje stałą kontrolę nad działalnością gospodarczą i finansową jednostek organizacyjnych i władz chorągwi pod względem legalności, rzetelności, gospodarności i celowości,
3)    ocenia realizację programu rozwoju chorągwi,
4)    przedstawia komendzie chorągwi informacje, zalecenia i wnioski,
5)    przedstawia zjazdowi chorągwi sprawozdanie ze swej działalności,
6)    corocznie przedstawia radzie chorągwi wnioski w sprawie  przyjęcia i zatwierdzenia sprawozdania finansowego chorągwi wraz z wnioskiem w sprawie absolutorium dla poszczególnych członków komendy chorągwi,
7)    przedstawia zjazdowi chorągwi ocenę działalności wraz z wnioskiem w sprawie absolutorium dla poszczególnych członków komendy chorągwi,
8)    wykonuje zadania kontrolne zlecone przez Centralną Komisję Rewizyjną ZHP.
3.    Komisja rewizyjna chorągwi liczy co najmniej 5 członków.

§ 63
1.    Sąd harcerski chorągwi rozpatruje sprawy naruszenia Statutu, uchwał lub decyzji władz ZHP przez członków władz hufców, starszyznę, instruktorów i kadrę z przydziałem służbowym do komendy chorągwi i jednostek przez nią powołanych, z wyłączeniem członków władz chorągwi.
2.    Sąd harcerski chorągwi jest sądem odwoławczym dla spraw rozpoznawanych: przez sądy harcerskie hufców lub przez sąd harcerski chorągwi, który rozpoznawał w pierwszej instancji sprawy starszyzny, instruktorów i kadry z hufców, które nie wybrały sądów harcerskich oraz decyzji komendanta chorągwi (komendanta hufca, w którym nie wybrano sądu), w zakresie utraty członkostwa  przez starszyznę, instruktorów i kadrę.
3.    Sąd harcerski chorągwi liczy co najmniej 9 członków.


ROZDZIAŁ 9.
Władze naczelne

§ 64
1.    Najwyższą władzą ZHP jest Zjazd ZHP.
2.    Zjazd ZHP obraduje jako zjazd zwykły lub nadzwyczajny.
3.    Zjazd zwykły ZHP:
1)    decyduje o najważniejszych sprawach ZHP,
2)    przyjmuje strategię rozwoju ZHP,
3)    uchwala Statut ZHP i dokonuje w nim zmian,
4)    przyjmuje Podstawy wychowawcze ZHP,
5)    rozpatruje i zatwierdza sprawozdania:
a)    Przewodniczącego ZHP,
b)    Rady Naczelnej ZHP,
c)    Naczelnika ZHP i Głównej Kwatery ZHP,
d)    Centralnej Komisji Rewizyjnej ZHP,
e)    Naczelnego Sądu Harcerskiego ZHP,
6)    na wniosek Centralnej Komisji Rewizyjnej ZHP podejmuje uchwały w sprawie absolutorium dla poszczególnych członków Głównej Kwatery ZHP za okres pomiędzy zjazdami zwykłymi ZHP,
7)    wybiera Przewodniczącego ZHP i na jego wniosek 1-3 wiceprzewodniczących ZHP,
8)    określa liczebność i wybiera Radę Naczelną ZHP,
9)    wybiera Naczelnika ZHP i, na jego wniosek, określa liczebność i wybiera pozostałych członków Głównej Kwatery ZHP, w tym co najmniej 1 zastępcę Naczelnika i Skarbnika ZHP,
10)    określa liczebność i wybiera Centralną Komisję Rewizyjną ZHP i Naczelny Sąd Harcerski ZHP.
4.    Zjazd zwykły ZHP jest zwoływany przez Przewodniczącego ZHP na wniosek Rady Naczelnej ZHP co cztery lata.
5.    Uchwałę o terminie i miejscu zjazdu zwykłego ZHP oraz ordynację wyborczą ogłasza się najpóźniej 3 miesiące przed terminem zjazdu.

§ 65
1.Zjazd nadzwyczajny ZHP jest zwoływany przez:
1) Przewodniczącego ZHP,
2) Radę Naczelną ZHP,
3) Główną Kwaterę ZHP,
4) Naczelnika ZHP,
5) Centralną Komisję Rewizyjną ZHP,
z inicjatywy własnej lub na wniosek 1/3 komend chorągwi.
2.    Zwołanie zjazdu nadzwyczajnego ZHP musi zostać ogłoszone najpóźniej 6 tygodni przed terminem jego rozpoczęcia.
3.    Zjazd nadzwyczajny ZHP obraduje wyłącznie nad sprawami, dla których został zwołany.

§ 66
1.    W Zjeździe ZHP biorą udział z głosem decydującym:
1)    delegaci wybrani w hufcach lub rejonach hufców,
2)    komendanci chorągwi,
3)    członkowie Głównej Kwatery ZHP,
4)    Przewodniczący ZHP.
2.    Członkowie pozostałych ustępujących władz naczelnych biorą udział w Zjeździe ZHP z głosem doradczym.
3.    Delegaci na Zjazd ZHP wybrani w hufcach lub rejonach hufców zachowują ważność mandatów do czasu zwołania następnego zjazdu zwykłego ZHP, mając prawo udziału z głosem decydującym w zjazdach nadzwyczajnych ZHP zwoływanych w trakcie kadencji.

§ 67
1.    Rada Naczelna ZHP jest władzą uchwałodawczą ZHP.
2.    W skład Rady Naczelnej ZHP wchodzi Przewodniczący ZHP, wiceprzewodniczący ZHP, 30-40 członków.
3.    Rada Naczelna ZHP określa swoją organizację i sposoby działania.
4.    Rada Naczelna ZHP:
1)    w okresie pomiędzy zjazdami ZHP decyduje o podstawowych sprawach Związku,
2)    decyduje w sprawach systemu metodycznego, kierunków pracy wychowawczej i pracy z kadrą,
3)    określa zasady zdobywania stopni instruktorskich i wymagania z nimi związane,
4)    zajmuje stanowisko wobec społecznie ważnych problemów,
5)    ocenia realizację uchwał Zjazdu ZHP i uchwał własnych,
6)    określa wysokość składek członkowskich,
7)    zatwierdza kierunki działania Głównej Kwatery ZHP i budżet na dany rok,
8)    rozpatruje i zatwierdza sprawozdania Głównej Kwatery ZHP, sprawozdania z wykonania budżetu Głównej Kwatery ZHP i podległych jej jednostek samobilansujących, ocenia ich działalność i, na wniosek Centralnej Komisji Rewizyjnej ZHP, podejmuje co roku uchwałę w sprawie absolutorium dla poszczególnych członków Głównej Kwatery ZHP, w przypadku nieudzielenia absolutorium Rada Naczelna ZHP może podjąć dodatkowo decyzję o wygaśnięciu mandatu członka Głównej Kwatery ZHP,
9)    w okresie pomiędzy zjazdami wybiera Przewodniczącego ZHP i na jego wniosek wiceprzewodniczących ZHP, Naczelnika ZHP i w wypadku określonym w § 44 ust. 2 - członków pozostałych władz naczelnych,
10)    określa zasady i sposób finansowania władz ZHP,
11)    decyduje w sprawach członkostwa ZHP w innych organizacjach ogólnopolskich i międzynarodowych,
12)    ustanawia odznaczenia i tytuły honorowe Związku,
13)    wykonuje inne zadania określone w Statucie.
5.    Rada Naczelna ZHP zbiera się co najmniej 3 razy w roku. Zwołuje ją Przewodniczący ZHP lub osoba przez niego upoważniona. Radę Naczelną może zwołać także Centralna Komisja Rewizyjna ZHP z własnej inicjatywy lub na wniosek 1/3 członków Rady albo 1/3 komendantów chorągwi.
6.    W obradach Rady Naczelnej uczestniczą z głosem doradczym Naczelnik ZHP, członkowie Głównej Kwatery ZHP, przedstawiciele Centralnej Komisji Rewizyjnej ZHP i Naczelnego Sądu Harcerskiego ZHP oraz komendanci chorągwi.

§ 68
1.    Liczbę członków Rady Naczelnej ZHP wybieranych przez Zjazd ZHP z poszczególnych chorągwi, a także szczegółowe zasady wyborów określa każdorazowo Zjazd ZHP.
2.    W wypadku wygaśnięcia w trakcie kadencji mandatu członka Rady Naczelnej, wybór uzupełniający jest dokonywany przez Radę Naczelną ZHP na wniosek rady właściwej chorągwi.

§ 69
1.    Przewodniczący ZHP stoi na straży jedności, zasad ideowych i tradycji ZHP.
2.    Przewodniczący ZHP:
1)    reprezentuje Związek na zewnątrz w zakresie swoich kompetencji,
2)    kieruje działalnością Rady Naczelnej,
3)    nadaje odznaczenia i tytuły honorowe Związku, nie zastrzeżone dla innych władz ZHP.
3.    Przewodniczący wykonuje swoje zadania przy pomocy wiceprzewodniczących ZHP.

§ 70
1.    Główna Kwatera ZHP jest zarządem ZHP.
2.    W skład Głównej Kwatery ZHP wchodzi co najmniej  5 osób, w tym: Naczelnik ZHP, Skarbnik ZHP i przynajmniej 1 zastępca Naczelnika.
3.    Główna Kwatera ZHP kieruje działalnością ZHP, a w szczególności:
1)    określa organizację i zasady swego działania,
2)    tworzy warunki do realizacji strategii rozwoju ZHP, a harcerskie komendy są oceniane z jej realizacji,
3)    wykonuje zadania określone w Statucie ZHP, uchwałach Zjazdu ZHP i Rady Naczelnej ZHP,
4)    przyjmuje plan pracy Głównej Kwatery i plan kształcenia ZHP na dany rok kalendarzowy,
5)    przedkłada Radzie Naczelnej ZHP projekty uchwał,
6)    podejmuje uchwały o nabywaniu, zbywaniu i obciążaniu majątku nieruchomego ZHP, nie będącego majątkiem chorągwi,
7)    wydaje zgodę na zbycie lub obciążenie majątku nieruchomego chorągwi,
8)    podejmuje uchwały o objęciu akcji lub udziałów w spółce prawa handlowego z udziałem ZHP lub ustanowieniu fundacji jako fundator,
9)    deleguje przedstawicieli do reprezentowania Związku w innych podmiotach gospodarczych, w których ZHP ma udziały, oraz w fundacjach,
10)    powołuje i likwiduje centralne jednostki organizacyjne Związku,
11)    powołuje i odwołuje kierowników jednostek organizacyjnych i gospodarczych utworzonych przez GK ZHP,
12)    uchwala regulaminy wewnętrzne i instrukcje ZHP, nie zastrzeżone dla innych władz ZHP, w tym regulaminy i instrukcje dotyczące zasad:
a)    tworzenia i działania podstawowych jednostek organizacyjnych ZHP,
b)    tworzenia, działania i rozwiązywania hufców,
c)    tworzenia i działania chorągwi,
d)    organizacji pracy komendanta i komendy hufca oraz komendanta i komendy chorągwi,
e)    prowadzenia działalności finansowo-gospodarczej przez jednostki ZHP,
f)    pełnienia nadzoru właścicielskiego nad majątkiem ZHP,
g)    pracy kapelanów oraz ich współdziałania z komendami,
13)    podejmuje uchwały w sprawach wniesionych przez członków Głównej Kwatery,
14)    wspomaga, koordynuje i nadzoruje pracę komendantów i komend chorągwi, centralnych jednostek organizacyjnych i gospodarczych ZHP oraz ocenia ich działalność,
15)    koordynuje działalność ruchu przyjaciół harcerstwa,
16)    powołuje i odwołuje ciała doradcze – rady, komisje i celowe zespoły robocze,
17)    nadaje odznaczenia i tytuły honorowe ZHP nie zastrzeżone dla innych władz ZHP.

§ 71
Naczelnik ZHP:
1)    kieruje pracami Głównej Kwatery ZHP,
2)    kieruje bieżącą działalnością ZHP,
3)    reprezentuje ZHP,
4)    wydaje rozkazy,
5)    zarządza majątkiem ZHP i prowadzi gospodarkę finansową przy pomocy Skarbnika ZHP na zasadach określonych w niniejszym Statucie.

§ 72
1.    Centralna Komisja Rewizyjna ZHP jest naczelnym organem kontrolnym ZHP, odpowiedzialnym przed Zjazdem ZHP. W stosunku do chorągwi kompetencje Centralnej Komisji Rewizyjnej ZHP w zakresie objętym osobowością prawną chorągwi ograniczają się do kontroli zgodności ich działań z prawem i Statutem ZHP.
2.    Centralna Komisja Rewizyjna:
1)    czuwa nad zgodnością działania Naczelnika ZHP, Głównej Kwatery ZHP, Rady Naczelnej ZHP ze Statutem ZHP i przepisami prawa,
2)    sprawuje kontrolę nad działalnością gospodarczą i finansową ZHP pod względem legalności, rzetelności, gospodarności i celowości, przedstawia właściwym władzom ZHP informacje, zalecenia i wnioski,
3)    corocznie przedkłada Radzie Naczelnej ZHP wniosek w sprawie absolutorium dla poszczególnych członków Głównej Kwatery,
4)    przedstawia Zjazdowi ZHP sprawozdanie ze swojej działalności oraz ocenę działalności Głównej Kwatery ZHP wraz z wnioskami w sprawie absolutorium dla poszczególnych członków Głównej Kwatery ZHP,
5)    stwierdza nieważność uchwał i decyzji Przewodniczącego ZHP, Naczelnika ZHP, Głównej Kwatery ZHP i Rady Naczelnej ZHP.
3.    Centralna Komisja Rewizyjna może zlecać realizację zadań kontrolnych komisjom rewizyjnym chorągwi i hufców.
4.    Centralna Komisja Rewizyjna ZHP liczy co najmniej 9 członków.
5.    Centralna Komisja Rewizyjna ZHP uchwala regulamin pracy komisji rewizyjnych ZHP.

§ 73
1.    Naczelny Sąd Harcerski ZHP rozpatruje sprawy naruszenia Statutu, uchwał lub decyzji władz ZHP przez członków władz naczelnych ZHP i członków władz chorągwi oraz  starszyzny, instruktorów z przydziałem służbowym do Głównej Kwatery ZHP i jednostek przez nią powołanych.
2.    Naczelny Sąd Harcerski jest sądem odwoławczym dla spraw rozpoznawanych w pierwszej instancji przez Naczelny Sąd Harcerski, sądy harcerskie chorągwi oraz od decyzji Naczelnika ZHP w zakresie utraty członkostwa instruktorów.
3.    Naczelny Sąd Harcerski dokonuje wykładni Statutu ZHP.
4.    Naczelny Sąd Harcerski liczy co najmniej  9 członków.
5.    Naczelny Sąd Harcerski uchwala regulamin sądów harcerskich, określający ustrój sądów harcerskich, ich szczegółowe kompetencje i tryb postępowania.
6.    Sądy harcerskie są niezawisłe w orzekaniu.
7.    Postępowanie przed sądami harcerskimi jest dwuinstancyjne.

ROZDZIAŁ 10.
Majątek, gospodarka

§ 74
1.    Majątek ZHP stanowią jego fundusze oraz prawa i składniki majątkowe. Majątek ZHP powstaje ze składek członkowskich, darowizn, zapisów i spadków, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku Związku, dochodów z ofiarności publicznej oraz dotacji i innych środków przekazanych na prowadzenie zadań i akcji zleconych przez organy publiczne oraz podmioty gospodarcze.
2.    Majątek ZHP służy do prowadzenia działalności statutowej Związku i nie może być użyty do innych celów lub w sposób sprzeczny ze Statutem ZHP.

§ 75
1.    Na majątek wspólny ZHP składa się majątek chorągwi będący w dyspozycji chorągwi oraz pozostały majątek  Związku będący w dyspozycji Głównej Kwatery ZHP.
2.    Majątek chorągwi stanowią fundusze oraz prawa i składniki majątkowe chorągwi i jednostek organizacyjnych ZHP wchodzących w skład chorągwi. Dysponentem majątku chorągwi jest komenda chorągwi.
3.    Dysponentem pozostałego majątku ZHP jest Główna Kwatera ZHP.

§ 76
1.    ZHP nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przez chorągiew.
2.    Chorągiew nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przez ZHP albo przez inną chorągiew.

§ 77
1.    Zbycie i obciążenie majątku nieruchomego chorągwi wymaga zgody Głównej Kwatery ZHP.
2.    W przypadku wyrażenia przez Główną Kwaterę ZHP zgody, o której mowa w ust. 1, prawo pierwszeństwa zakupu przysługuje Głównej Kwaterze na zasadach jak w stosunku do osób trzecich. Chorągiew zobowiązana jest do ustanowienia prawa pierwokupu na nieruchomościach będących własnością ZHP i pozostających w jej dyspozycji na rzecz Głównej Kwatery ZHP.
3.    Zaciągnięcie kredytu i pożyczki w kwocie przekraczającej 10 % wartości aktywów danej jednostki wymaga uchwały właściwej komendy chorągwi oraz powiadomienia komisji rewizyjnej chorągwi.   

§ 78
1.    Składka członkowska ZHP jest obowiązkowa dla wszystkich członków ZHP.
2.    Rada Naczelna ZHP określa wysokość składek członkowskich, zasady ich zbierania i podziału pomiędzy jednostki harcerskie oraz tryb rozliczania, a także zasady i tryb udzielania ulg i zwolnień.

§ 79
1.    Osobami upoważnionymi w imieniu ZHP do składania oświadczeń woli w zakresie praw i obowiązków majątkowych są odpowiednio komendant chorągwi i skarbnik chorągwi albo Naczelnik ZHP i Skarbnik ZHP, działający łącznie.
2.    Odpowiednio komendant chorągwi i skarbnik chorągwi albo Naczelnik ZHP i Skarbnik ZHP mogą udzielać pełnomocnictw innym osobom, mogą też wyrażać zgodę na udzielenie dalszych pełnomocnictw przez osobę umocowaną. W każdym wypadku wymagane jest współdziałanie dwóch upoważnionych osób.
3.    Udzielenie pełnomocnictw wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.

§ 80
1.    W sprawach ze stosunku pracy w imieniu pracodawcy występuje odpowiednio komendant chorągwi albo Naczelnik ZHP.
2.    W stosunku do Naczelnika ZHP w imieniu pracodawcy występuje Przewodniczący ZHP. W stosunku do komendanta chorągwi w imieniu pracodawcy występuje przewodniczący rady chorągwi. 
3.    Odpowiednio komendant chorągwi albo Naczelnik ZHP może udzielać pełnomocnictw w sprawach ze stosunku pracy, może też wyrazić zgodę na udzielenie dalszych pełnomocnictw przez osobę umocowaną z zastosowaniem § 79 ust. 3.

§ 81
1.    ZHP i chorągwie mogą prowadzić działalność gospodarczą dla realizacji celów statutowych.
2.    Sposób i zakres prowadzenia działalności gospodarczej i finansowej ZHP i chorągwi określają  przepisy prawa oraz wewnętrzne regulaminy i instrukcje ZHP wydawane przez Główną Kwaterę ZHP.
3.    Działalność gospodarcza i finansowa ZHP i chorągwi jest prowadzona na podstawie budżetu obejmującego rok kalendarzowy.

§ 82
W ramach działalności zabrania się:
1)    udzielania pożyczek lub zabezpieczania zobowiązań majątkiem ZHP w stosunku do członków ZHP lub pracowników oraz osób, z którymi członkowie ZHP lub pracownicy pozostają w związku małżeńskim albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia albo są związani z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli (osoby bliskie),
2)    przekazywania majątku ZHP na rzecz członków ZHP lub pracowników oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, w szczególności jeżeli przekazanie to następuje bezpłatnie lub na preferencyjnych warunkach,
3)    wykorzystywania majątku na rzecz członków ZHP lub pracowników oraz ich osób bliskich na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, chyba że to wykorzystanie bezpośrednio wynika z celów statutowych ZHP,
4)    zakupu na szczególnych zasadach towarów lub usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie władz ZHP lub pracownicy oraz ich osób bliskich.

ROZDZIAŁ 11.
Postanowienia końcowe

§ 83
1.    Uchwałę w sprawie zmiany Statutu podejmuje Zjazd ZHP większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy osób uczestniczących w zjeździe z głosem decydującym.
2.    Uchwały w sprawie zmiany nazwy, połączenia z innym stowarzyszeniem, rozwiązania ZHP podejmuje Zjazd ZHP większością 2/3 głosów w obecności co najmniej 3/4  osób uczestniczących w zjeździe z głosem decydującym.


Załącznik nr 2 do Statutu ZHP


1. Krzyż Harcerski





2. Znaczek Zucha





3. Lilijka ZHP